door Govert » 20 dec 2010, 16:05
Nog even een uitlegje over hoe de pomp en de regelaar werkt, want de kennis over hoe deze oude regelaars werken is niet overal meer voorhanden.
De snelheid waarmee een dieselmotor loopt hangt af van de hoeveelheid diesel die ingespoten wordt. Op de dieselpomp zit daarvoor een zg. regelstang. Die kan heen en weer bewegen en bepaalt de hoeveelheid diesel die in de motor wordt gepompt. Om die regelstang in bedwang te houden, ter voorkoming van op hol slaan en stationair loop is nog een regelaar op de pomp gemonteerd.
Van 1936 tot de late jaren zeventig heeft Mercedes vacuumregelaars gebruikt voor dieselmotoren. Deze regelaars worden ook pneumatische regelaars genoemd. Deze regelaars werken door een vacuum, opgewekt door een venturi en een luchtklep in de luchtinlaat. Hieronder zie je een plaatje van de luchtklep.
Je ziet twee kleppen, een klep is ter voorkoming van achteruitlopen van de motor, de ander is de zogenaamde regelklep. Boven de regelklep zie je de venturi zitten. De regelklep wordt bediend door het gaspedaal. De regelklep heeft ook twee stops, een stop voor dicht (stationair) en een stop voor volledig open (vollast). Als de regelklep dicht zit, stroomt alle lucht langs de venturi, daar ontstaat dan een groot vacuum. Staat de regelklep helemaal open, dan is er slechts een geringe luchtstroom langs de venturi, er is dan ook gering vacuum.
De venturi is met een slang verbonden met de regelkamer van de dieselpomp. Hieronder zie je een dwarsdoorsnede:
Dit lijkt ingewikkeld, maar is eigenlijk heel eenvoudig. Nr. 10 (de dikke zwarte lijn) is het membraan. Aan het membraan is de regelstang van de pomp bevestigd, deze regelstang bepaalt, zoals boven beschreven, de hoeveelheid ingespoten diesel en dus de snelheid van de motor. Nr. 13 is de regelveer, deze drukt het membraan en de regelstang naar links en als de regelstang naar links wordt bewogen, wordt meer diesel ingespoten en gaat de motor harder lopen. Bij nr. 12 is de slang van de venturi aangesloten. Rechts van het membraan is een vacuum, links van het membraan is buitenluchtdruk, die uiteraard hoger is dan het vacuum aan de rechterkant van het membraan. Dit luchtdrukverschil zal het membraan naar rechts duwen, tegen de veerkracht in van de regelveer.
De stand van de regelstang en dus het toerental is dus afhankelijk van de hoeveelheid vacuum ten opzichte van de veerkracht van de regelveer. Met het gaspedaal bedien je de luchtklep en daarmee het vacuum dat naar de regelaar wordt gevoerd.
Nu heb je geheel rechts nog de zg. mechanische hulpregelaar zitten, 15a en 15b. Bij stationair komt de nok in stand 15b, die drukt een geveerde aanslagbout (de Stupser) tegen het membraan aan, waardoor het zagen bij stationair loop wordt voorkomen.
Bij vollast zal de regelstang (nr. 8) eerst via hevel nr. 9 tegen de aanslagbout nr. 20 lopen. Naar mate de motor meer toeren maakt, zal het vacuum via de venturi weer toenemen (de hoeveelheid langsstromende lucht zal toenemen wegens de toegenomen snelheid van de motor) en de regelstang wordt weer teruggetrokken. Dit is het afregeleinde, dit voorkomt dat de motor te hard gaat lopen. De vollaststand van de luchtklep in de luchtinlaat bepaalt dit maximaal toerental. Dat maximaal toerental is bij onbelaste motor ergens tussen de 4800-5200 toeren. Bij belaste motor zal dit tussen de 4300-4400 toeren liggen. Haal je die snelheden niet, dan moet de maximale stand van de luchtklep (vollaststand) verder worden opengeschroefd en ga je er overheen, dan moet de maximale stand van de luchtklep worden dichtgeschroefd.
Welnu, een lang verhaal, maar het is hopelijk duidelijk dat het vacuum alles bepaalt. Een van de grootste problemen met de regelaar is dat de regelkamer waar het vacuum heerst (rechts van het membraan) lek is. Er wordt dan valse lucht aangezogen. Dat kan via vier mogelijkheden:
- het membraan zelf
- het asje van de hulpregeling
- de pakking tussen hulpregelingshuis en de rest van de regelaar
- de verbindingsnippel waar je de slang op aansluit (nr. 12)
Als die lekkage optreedt, krijg je het bekende zagen of galopperen van de motor, er is dan te weinig vacuum om het membraan tegen de Stupser aan te trekken. Je kan dan "oplossen" door de luchtklep iets dichter te draaien, maar op een gegeven moment voorkom je daarmee dat voldoende lucht kan worden aangetrokken door de motor en/of dat er pompverliezen optreden (de zuiger moet heel veel moeite doen om lucht aan te zuigen, omdat de luchtklep te dicht zit). Gevolg is dat de motor onzuinig loopt.
Om op je vraag in te gaan, kan het lek komen door het schuin liggen van de motor. Wat er dan kan gebeuren is dat diesel en olie tegen het membraan komen. Op zich moet het membraan tegen inwerking van olie en diesel kunnen, nieuwe membranen worden soms wel in de olie gedrenkt, maar het zou kunnen dat langdurige inwerking toch niet zo goed is. Het regelhuis (de hele zaak rechts van het membraan) kan eraf ter inspectie. je kan dan ook de dichtheid van de regelkamer controleren als je iets hebt om de opening (waarmee de regelaar tegen het membraan aan zit) af te sluiten.
Het kan ook dat de olie in de regelkamer is gekomen, langzaam gelekt door het membraan, en daar rubbers (van de as van de hulpregeling) of de pakking heeft aangetast.
Als er heel veel diesel uit het stopje komt, is de olie al lang niet ververst. De diesel is lekdiesel die langs de perscylinders van de pomp komt. Dat is normaal. Vandaar dat ook de olie in de pomp regelmatig moet worden ververst. 15W40 is wel een beetje dik voor de winter, het is beter om onder de nul graden voor diesels 10W40 gebruiken, ook voor de pomp (die langzamer warm wordt en dus langer te stellen heeft met te dikke olie).
Zolang de thermostaat dicht is, zal er geen koelvloeistof door de radiateur lopen, een tas of andere bescherming maakt wat dat betreft niet uit. Wel voorkomt een bescherming een koude luchtstroom door de motorruimte, waardoor de zaak wel sneller op temperatuur kan komen.